انتخاب خاک مناسب برای گیاهان امری ضروری است. همانطور که گیاهان انواع مختلفی دارند، خاک ها نیز از نظر نوع و عناصر موجود در آن ها متفاوت بوده و انواع مختلفی دارند. هر نوع از خاک مناسب برای گیاهان خاصی می باشد و خاک گیاه باید به صورت صحیح انتخاب شود. کدام خاک برای رشد گیاهان مناسب تر است؟
خاک گیاه و کیفیت آن از منطقه ای به منطقه دیگر و از باغی به باغ دیگر متفاوت است. خاک بهترین عنصر برایی گیاهان است که با رشد آن ها ارتباط مستقیم دارد. گیاهان مختلف با خاک های مختلف و متفاوتی سازگاری دارند. خاک گیاه به طور کلی توسط مقدار شن و ماسه، خاک رس و گل و لای موجود در آن توصیف می شود و این بعنوانن شالوده و بافت خاک شناخته می شود. بافت خاک مستقیما با کیفیت مواد مغذی و قابلیت زهکشی آن مرتبط است.
انواع خاک گیاه
انواع خاک گیاه به سه نوع اصلی تقسیم می شوند که ایده آل ترین خاک برای اکثر گیاهان، خاک گلدان شن و ماسه و غنی از مواد مغذی است. • خاک شن و ماسه ای شن و ماسه بزرگترین ذرات خاک هستند اما مواد مغذی را خوب نگه داری نمی کنند. گیاهانی از قبیل گل مینا، افسنطین، هویج، اکیناسه یا سر خار گل و نخل با این نوع خاک گیاه سازگاری دارند. • خاک گل و لای خاک گل و لای بصورت پودری دارای حاصلخیزی بالایی می باشد. متاسفانه خاک هایی که مقدار زیادی گل و لای دارند می توانند به راحتی از آب اشباع شوند. این نوع خاک گیاه برای گیاهانی از قبیل استبرق مرداب (باتلاق)، سوسن زرد و زنبق ژاپنی سازگار مناسب است. • خاک رس نوعی از خاک با مقدار زیادی خاک رس سنگین است و بخوبی زهکشی نمی کند. گیاهانی از قبیل گل مینا، بادرنجبویه، گیاه علف پروانه، گل پنجهزاری یا ژاپنی، علف طلایی، ختمی و گل شمعدانی با این نوع خاک سازگاری دارند.
خاک گیاهان آپارتمانی
خاک گیاهان آپارتمانی به دلیل زینتی بودن و کاربرد زیاد آن ها طرفداران زیادی داشته و خاک این گیاهان بسیار حائز اهمیت است. در مورد خاک گیاه آکواریوم، خاک گیاه آلوورا و خاک گیاه کاکتوس در قسمت خاک گلدانن صحبت کردیم. در این قسمت در مورد برخی دیگر از گیاهان آپارتمانی و نوع خاک آن ها توضیح خواهیم داد.
خاک گیاه اشک بونسای
استفاده از مخلوط مناسب در خاک گیاه اشک بونسای برای این درخت و رشد آن بسیار مهم است و نیازمند مواد مغذی و خاکی است که بخوبی زهکشی شود. علاوه براین بایستی هوادهی کافی داشته و آب را حفظ کند. کیفیت خاک از مواردی است که مستقیما در سلامت، قدرت و انرژی درخت موثر است. مهمترین اجزای ترکیبی در خاک گیاه بونسای عبارتند از رس ژاپنی، سنگ خارا، سنگ گدازه، کمپوست گلدانی و سنگریزه.
خاک گیاه
خاک گیاه اشک تمساح
اشک تمساح در مناطق متعدد گرمسیری و نیمه خشک و خاک های شنی و سنگین رشد می کند. این گیاه به حداقل مراقبت خانگی نیاز داشته و می تواند شرایط خشک و حرارت بالا را تحمل کند. در واقع نوعی گیاه غیرمعمول پرطراوت و شاداب بوده که بسرعت رشد می کند. نیازمند دمای معمولی بوده، نور درخشان را دوست دارد اما نباید در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرد. در خاک گیاه اشک تمساح استفاده از کود مایع بصورت یکبار در ماه و در طول دوره رشد کافی است. خاک گیاه بایستی از خاک مخلوط گلکاری و خاک های شنی که بخوبی قابل زهکشی باشند استفاده شود و در هر بهار سایز گلدان را یک سایز افزایش دهید.
خاک گیاه سانسوریا
خاک گیاه سانسوریا نیازمند کود و هوموس بوده و همچنین نیازمند خاکی است که بخوبی زهکشی شود. مخلوط کاکتوس شنی برای خاک گیاه مناسب بوده و بایستی از خاک خیس و کثیف بدور باشد. این گیاه تمایل به رشد آرام داشته و کود برای این گیاه مضر است و نیاز به کود کاکتوس با نیتروژن اندک دارد. برای کاشت در زمین، از پخش کود گرانول یکبار در ماه می توان استفاده کرد.
خاک گیاهان
خاک گیاهان به دو نوع کلی دسته بندی می شوند. • خاک های اسیدی • خاک های قلیایی برخی گیاهان به هر دو نوع خاک های اسیدی و قلیایی حساس بوده و رشد بسیار ضعیفی در اینگونه خاک ها دارند. خاک ایده آل برای گیاهان، خاک رست و شن می باشد که باغ و باغبان ها عاشق آن هستند. این نوع خاک گیاه شامل مقدار متعادلی از سه عنصر می باشد یعنی گل و لای، ماسه و شن، رس به همراه هوموس. این نوع خاک به رنگ تیره بوده و ترد، خشک و نرم است. زهکشی آن بسیار عالی بوده و هوا می تواند آزادانه بین ذرات خاک و بسمتت ریشه حرکت کند.
عنصر آهن جز عناصری است که جایگاه ویژه ای در تغذیه گیاهان دارد و کمبود آن در بسیاری از محصولات کشاورزی و باغی در ایران دیده می شود یکی از بزرگ ترین علل کمبود آهن در ایران نوع خاک است، که پهنه و گستره زیادی از زمین های کشاورزی و باغی در ایران را خاک قلیایی تشکیل می دهد که این دلیلی بر کمبود آهن در خاک و کسر و کمبود آهن در گیاهان شده است. عنصر آهن به شکل یون دو بار مثبت و سه بار مثبت توسط گیاهان جذب می گردد و جهت کمبود آهن می توان کود آهن را به شکل کلات های آلی و یا به شکل سنتز شده از راه خاک و یا محلول پاشی بر روی برگ ها به گیاهان تزریق نمود. کمبود آهن در خاک و گیاهان مشکلات زیادی به همراه دارد و بنابراین اصلاح نمودن خاک از روش های کنترلی مانند تغییرات شیمیایی همیشه امکان پذیر نیست و جز ضروریات، استفاده از کود آهن برای جبران کمبود این عنصر می باشد و تولید کنندگان مختلفی در ایران و خارج به تولید کود آهن روی آورده اند.
کشاورزی پیشرفته زیربنایی جهت شکوفایی اقتصادی جهت کشورمان می باشد و بخش مهمی از درآمد زایی از روش های ارز آوری اقتصادی بدون نفت را تشکیل می دهد. کشاورزی اصلاح شده با ایجاد گیاهان قوی سبب می شود با حداقل هزینه ارزی بیشترین اشتغال زایی را جهت این بخش ایجاد نمود. در این بین با استفاده از مکمل کننده و تیمار کننده هایی مانند کود های کشاورزی می توان در این بخش گام های موثری را برداشت از جمله این موارد کود آهن به عنوان یک ماده پیشگیری کننده و هم چنین به عنوان یک تیمار کننده جهت درمان کمبود آهن در گیاهان می توان برشمرد. کود آهن چناچه به شکل پیشگیرانه به گیاه وارد شود از نظر هزینه ای مقبول به صرفه تر خواهد بود و در این بین استفاده از کود های مختلف آهن در کشاورزی می تواند با توجه به نوع گیاه و هم چنین نحوه مصرف تغییر کند. قیمت کود های آهن متفاوت و مقدار اثرگذاری آن نیز متغیر است در زیر به نمونه ای از آن اشاره می شود.
در مورد کود ارگانیک در مباحث گذشته صحبت کردیم. در این قسمت می خواهیم در مورد کود مایع ارگانیک صحبت کنیم. همانطور که می دانید عناصر مورد نیاز گیاه، بطور طبیعی در خاک موجود نیستند و بایستی از راه کود دهی تامین شوند که این محصولات در حالت کلی به دو صورت موجود می باشند:
• کود ارگانیک جامد • کود ارگانیک مایع کود های مایع مانند کود جامد از طریق ریشه جذب نمی شوند بلکه به صورت محلول پاشی روی برگ درختان و گیاهان جذب می شود. ناگفته نماند که این کود ها در آبیاری محصولات نیز قابل استفاده هستند.
استفاده از کود مایع ارگانیک
موارد استفاده از کود مایع ارگانیک که به صورت فراگیر گسترش یافته است عبارتند از: • کود مایع ارگانیک در مرکبات و درختان میوه، گیاهان آپارتمانی و زینتی، محصولات کشاورزی و باغداری و … مورد استفاده قرار می گیرد. • استفاده در تمام گیاهان، نهال ها و … به عنوان بک برنامه نگهداری سالم از محصولات
کود مایع ارگانیک
مزایای استفاده از کود مایع ارگانیک
از مزایای استفاده از کود مایع ارگانیک در گیاهان، مزارع و باغداری ها عبارتست از: • استفاده از کود مایع ارگانیک بصورت محلول پاشی که ساده تر می باشد. • سهولت و تسریع در جذب کود توسط گیاهان • افزایش و بهبود قدرت رشد ریشه گیاه و جوانه زنی • بهبود و افزایش اندازه گل و میوه و محصولات • کاهش و تسکین استرس گیاهان در شرایط نامناسب آب و هوایی • این کود محرک و توسعه دهنده رشد طبیعی ریشه می باشد. • جذب مواد معدنی و گیاهی که موجب رشد و افزایش قدرت محصولات می شود. • تثبیت کلروفیل گیاهان که در نتیجه موجب می شود تا برگ های سبز تیره تر داشته همچنین موجب افزایش قند در گیاهان می شود. • افزایش توان گیاهان و در نتیجه مقاومت بیشتر در مقابل بیماری ها، حمله حشرات، خشکسالی و … • افزاش میکروارگانیسم های خاک و جذب مواد معدنی خاک توسط گیاه • این کود موجب افزایش قدرت ذخیره سازی میوه ها و سبزیجات و عقب انداختن روند پیری در گیاهان با از دست دادن پروتئین و کلروفیل در طول فصل تولید می شود.
زمان استفاده از کود مایع ارگانیک
کود مایع ارگانیک در زمان های مشخص و طبق دستورالعمل محصول بایستی مورد استفاده قرار گیرد. زمان استفاده از کود مایع ارگانیک در برخی موارد زیر می باشد: • استفاده پس از پیوند یک نهال یا گیاه بالغ • استفاده از این کود در طول زمان های خشکسالی و مطابق با درجه حرارت هوا (در درجه حرارت بالا یا پایین هوا متفاوت می باشد) • استفاده هنگامی که گیاهان برای اولین بار شروع به میوه دادن می کنند.
کود بیولوژیک نیتروکسین یکی دیگر از کود های زیستی یا کود بیولوژیک می باشد که حاوی باکتری های ازتوباکتر و آزوسپریلیوم است که این باکتری ها موجب تثبیت نیتروژن شده و اثرات مفیدی در رشد و نمو گیاهان دارد. همانطور که گفتیم، کود بیولوژیک نیتروکسین (کود زیستی نیتروکسین) (کود زیستی ازته) یکی از انواع کود های بیولوژیک می باشد. کود نیتروکسین حاوی مقادیری از باکتری ها می باشد که موجب تثبیت ازت و حل کننده فسفات شده و در میان کود های بیولوژیک نام برده شده, بهترین انتخاب جهت تامین نیاز های گیاهان از نظر رفع نیاز ازت است.
معایب و مزایای کود بیولوژیک نیتروکسین
از معایب و مزایای کود بیولوژیک نیتروکسین می توان به موارد زیر اشاره نمود: • هیچگونه اثر ناخوشایند و نامطلوبی در محیط طبیعت و بر روی انسان یا حیوان ندارد. • همانند دیگر کود های بیولوژیک به نور خورشید حساس بوده و عملیات کود دهی بایستی دور از نور خورشید و مکان های سایه انجام شود. • در میان کود های دیگر، نیتروکسین بیشترین تاثیر را بر روی وزن دانه ها داشته است. • کود نیتروکسین قابلیت استفاده در شرایط آب و هوایی خشک و شور را دارد. به این صورت که با جبران میکروارگاسم های خاک، موجب افزایش رشد و قوام گیاهان می شود.
موارد استفاده از کود بیولوژیک نیتروکسین
موارد استفاده از نیتروکسین متعدد است. استفاده از این کود تفاوت هایی با کود ارگانیک داشته و دارای شرایط متفاوتی می باشد. موارد مختلف استفاده از کود نیتروکسین شامل: ۱٫ نیتروکسین ویژه برنج ۲٫ نیتروکسین ویژه ذرت ۳٫ نیتروکسین ویژه گندم و جو ۴٫ نیتروکسین ویژه سیب زمینی استفاده از این کود نیاز های ازتی این گیاهان و محصولات را بخوبی برآورده است. توجه داشته باشید که مقدار مصرف و روش مصرف این کود در هر کدام از گیاهان و موارد ذکر شده متفاوت می باشد.
کود بیولوژیک نیتروکسین چیست؟
روش های استفاده از کود بیولوژیک نیتروکسین
روش های استفاده از کود نیتروکسین عبارت است از: ۱٫ روش تلقیح ۲٫ روش بدون تلقیح روش بدون تلقیح کود نیتروکسین خود شامل: ۱) روش بذر مال ۲) اسپری کردن روی گیاهان ۳) استفاده از کود به شکل محلول می باشد که هر کدام تاثیرات متفاوتی بر روی رشد و افزایش دانه محصولات و گیاهان دارد.
نگهداری از کود بیولوژیک نیتروکسین
نگهداری از کود نیتروکسین ساده می باشد ولی نیاز به رعایت برخی شرایط زیر دارد: کود نیتروکسین بایستی در شرایط خشک و خنک نگهداری شود. علاوه بر این بدور از هر گونه تابش مستقیم نور خورشید و در مکان سایه قرار گیرد. هنگام کود دهی با کمک کود نیتروکسین از دستکش استفاده نمایید. از دیگر کود های بیولوژیک، کود بیولوژیک نیتروکارا می باشد که در قسمت بعدی به آن خواهیم پرداخت.
