هر یک از گیاهان با توجه به علائم خاص که روی اندام های خود ایجاد می کنند نسبت به کمبود عناصر مختلف واکنش نشان می دهند یکی از بخش های آناتومی گیاهی، برگ ها می باشد که زودتر نسبت به کمبود عناصر به خصوص کمبود آهن واکنش نشان می دهد. علائمی که در گیاهان بروز می کند می تواند به عنوان محرکی جهت تشخیص استفاده شود ولی نمی توان به عنوان یک معیار دقیق از آن ها جهت کمبود عناصر استفاده کرد. به طور مثال کمبود عناصر کم مصرف (عناصری مانند آهن، روی، منگنز، بر، مولیبدن، مس، کلر می باشد که به مقدار کم مورد نیاز گیاه می باشند را عناصر کم مصرف یا ریز مغذی گفته می شود) و علایم آن در گیاهان تقریبا به یک شکل است در برخی موارد نیز کمبود یک عنصر در گیاه نهفته می باشد و علامت ظاهری از آن دیده نمی شود ولی عملکرد نهایی گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد. برگ ها به عنوان کارخانه تولید کننده ماده غذایی جهت میوه می باشند و در صورت سالم نبودن عملکرد و کیفیت میوه هم کاهش پیدا می یابد. لذا با بروز علایم بیماری در گیاه به خصوص برگ ها باید به رفع خسارت و هم چنین درمان پرداخت. به طور مثال یکی از علایم اولیه و ظاهری در برگ ها، رنگ پریدگی است که جز علائم اصلی کمبود آهن می باشد که با مصرف کود آهن جهت درمان آن می توان اقدام کرد.
کلروز برگ و ترمیم با تزریق کود آهن
برگ هایی که با کمبود آهن مواجه شده اند دچار کلروز شدید می شوند به این شکل که پایه برگ ها به رنگ زرد تبدیل شده و رگبرگ ها همچنان سبز هستند از اصلی ترین علایم کمبود شدید آهن کلروز بین رگبرگی از سمت خارج به داخل است و روی برگ های جوان تر زودتر بروز می کند و در آخر تمام سطح برگ دچار این وضعیت شده و نهایت به سفید شدن سطح برگ می انجامد. مصرف کود آهن می تواند از علایم پیش آمده بر روی برگ ها جلوگیری کند. البته ترمیم با کود آهن تا زمانی که سفید شدن کامل برگ انجام نشده است کاربردی است و بعد از سفید شدن و پژمردگی تزریق کود آهن بر روی گیاه عملکرد آنچنانی نخواهد داشت. زمانی که کود آهن جهت گیاه تزریق می شود اولین بخشی که تاثیر می پذیرد برگ ها بوده و ابتدا رنگ سبز روشن بدست خواهند آورد. این حالت ترمیم توسط کود آهن جز قابل تشخیص ترین بخش های گیاه می باشد.
آهن به شکل فسفات و هم چنین اکسید آهن تثبیت می گردد. مقدار جذب آهن توسط گیاه تا ده درصد به شکل محلول در آب به شکل ترکیبات باقی می ماند و حدود هشتاد درصد ما بقی در کلروپلاست به صورت مواد سفیده ای اتصال پیدا کرده و باقی می ماند. مقدار آهن در کل بخش های گیاهی در حد 7نجاه درصد است. مقدار آهن در برگ های گیاهان نسبت به ساقه و ریشه بیشتر است. حداکثر احتیاجی که گیاهان به آهن دارند بستگی مستقیم به تناسب تکامل در برگ های آن ها است. نقص آهن در بسیاری از مسائل پیش می آید حتی این امکان وجود دارد کمبود آهن در نزدیکی و هم جواری مقدار زیادی آهن نیاز به وجود می آید. مقدار درجه تامین گیاه به آهن از روش مقدار آهن فعال و یا نسبت که میزان و حد اعتدال آن را مشخص می کند به دست می آید و بنابراین مصرف کود آهن برای تامین نیاز گیاهان به آهن در این موارد توصیه می گردد.
قابلیت جذب آهن در گیاهان و کود آهن
مقدار جذب آهن توسط گیاهان مختلف متفاوت است و هریک از گیاهان با توجه مقدار خاصی آهن جذب می کند در کل مقدار مصرف آهن در گیاهان کم و جز موارد کم مصرف ولی با اهمیت است و معمولا در حد 100 پی پی ام می باشد. مقدار آهن در دانه غلات، ریشه ها و غده ها مقدار خیلی کمی است و انباشت آن بیشتر در برگ ها می باشد به همین دلیل کمبود آهن زودتر در برگ ها ظهور پیدا می کند. طبق بررسی صورت گرفته بیشتر محصولات کشاورزی به مقدار کمتر از 5پی پی ام آهن مورد نیاز در لایه های شخم خاک دارند در صورتی که مقدار آهن خاک حدود 2درصد می باشد و بنابراین تامین کننده نیاز خاک می باشد و می توان گفت بیشتر علت کمبود آهن به دلایلی چون عدم جذب آهن توسط گیاه می باشد در این موادر استفاده از کود آهن برای ان توصیه می گردد و جهت انواع گیاهان دچار کمبود آهن استفاده از کود آهن به شکل های متفاوت در ایجاد ترمیم بخش های آسیب دیده و تیمار گیاهی نیاز است.
منبع :
کمبود آهن می تواند به علت عدم تعادل عنصری باشد به این شکل که مقدار یک عنصر در خاک بیش از حد مجاز بوده و سبب جلوگیری از جذب و مصرف سایر عناصر مورد نیاز شود. از جمله عوامل به این شکل که باعث کمبود آهن در خاک می شود می توان به موارد زیر اشاره نمود از جمله:1- هر چقدر خاک دارای مقدار فسفر بیشتری باشد به علت تشکیل رسوب از جذب آهن توسط گیاه جلوگیری می نماید. 2- افزایش پیدا کردن ازت به شکل نیترات باعث کاهش و یا مانع جذب آهن شده و علت آن هم بهم خوردن تعادل آنیون و کاتیون ها درگیاهان است. 3- عدم تعادل و به هم خوردن تعادل آهن و روی در خاک، مقدار عنصر روی بر روی میزان کاهش و یا افزایش جذب آهن تاثیرگذار است کاهش عنصر روی در خاک باعث افزایش آهن و افزایش این عنصر سبب کاهش آهن می شود. 4- عدم تعادل آهن و منگنز نیز مانند عنصر روی می باشد و بالا و پایین بودن عنصر منگنز نیز سبب کاهش و افزایش آهن در خاک می شود. 5- عدم تعادل آهن و مولیبدن، افزایش مولیبدن در خاک با ایجاد رسوبات مولیبدات آهن روی سطوح ریشه، قابلیت جذب آهن را کم کرده و در خاک های آهکی و قلیایی مقدار مولیبدن افزایش پیدا کرده و در نتیجه مقدار قابلیت جذب آهن کم می شود. بنابراین در مواردی که عدم تعادل عنصری پیش می آید استفاده از کود آهن جهت برطرف نمودن و افزایش دادن آهن خاک جهت جذب گیاه نیاز و جز ضروریات می باشد.
آبیاری نامناسب و کمبود آهن و استفاده از کود آهن جهت باردهی بهتر
کمبود آهن را در بسیاری از موارد می توان با کود آهن جبران نمود ولی باید حتما علت های ایجاد کم شدن آهن در خاک شناسایی شود یکی از عوامل کمبود آهن که در بسیاری از باغات بوجود می آید آبیاری سنگین در زمین های باغی می باشد که دارای رس بوده و زهکش مناسب و خوبی ندارند.همین علت سبب می شود خاک پیرامون ریشه برای زمان طولانی به شکل اشباع شده و در نتیجه تهویه خاک کم شده و کلروز ایجاد شود. بنابراین چناچه خاک به این علت دچار نقصان و کمبود آهن شود باید با مصرف کود آهن این کمبود جبران شود. البته اصلاح نوع آبیاری بسیار مهم و ضروری است.
اولین کود آهن مخصوص درختان گردو در ایران کود RNA W1 است ، و به جرات میتوان گفت بهترین کود برای انواع درختان گردو کود RNA W1 می باشد زیرا عناصری در این کود وجود دارد که بسیار برای انواع درختان گردو بسیار مفید بوده و باعث رشد انها میشود.
آهن ۱۸ الی ۲۰% , گوگرد ۲۰% , نیترات ۳% , پتاس ۴% , مواد آلی و معدنی ۳۰%
درمان زردی درختان و فقر اهن
بالا رفتن عمل فتوسنتز
افزایش مواد آلی خاک
رشد سریع درختان
ضد آفات، ضد قارچ، ضد سفیدک، ضد شپشک و …
تاثیر آهن و گوگرد و نیترات و پتاس بر روی درخت گردو را با معرفی مختصری در مورد درخت گردو بررسی می کنیم.
گردو یک درخت بسیار جذاب است. در تابستان سایه ایجاد می کند و دارای جذابیت زینتی در زمستان است. درخت گردو را باید در خاک حاصلخیز بکارید. گردو نیازمند خاک با قابلیت زهکشی خوب و نفوذپذیر از ماسه ای تا رسی برای رشد مطلوب ریشه است. PH خاک بایستی بین 6 و 7 باشد. این درخت تا 15 متر در قد رشد می کند. گردو مستعد ابتلا به سوختگی و بیماری باکتریایی است که به گل ها، شاخه، برگ ها و مهمتر از همه به آجیل حمله می کند و بیشتر در فصل بهار تا اواسط تابستان بر روی بافت تازه تاثیر می گذارد.
آبیاری درخت گردو جوان یکبار در هفته از بهار تا اواخر تابستان است. کود دهی درخت گردو در اوایل بهار است. کود تقویتی درخت گردو شامل آهن، نیتروژن و گوگرد است.
تاثیر آهن و گوگرد و نیترات و پتاس بر روی درخت گردو و رشد آجیل نیازمند بررسی عوامل جو و خاک محیط است.
تاثیر نیتروژن بر روی درخت گردو: در بهار کمبود کود ازت (نیتروژن) موجب برگ های رنگ پریده و کوچک می شود. رشد ساقه کاهش یافته و شاخ و برگ کم پشت می شوند. در پاییز، برگ ها زود پیر شده و درختان زودتر از موعد مقرر بی برگ می شوند. در دسترس نبودن آب کافی ممکن است نتیجه مشابهی داشته باشد.
تاثیر پتاسیم بر روی درخت گردو: علائم کمبود کود پتاسیم بطور کلی برای اولین بار در اوایل تابستان تا اواسط آن ظاهر می شود. برگ ها رنگ پریده شده و علائم مشابه کمبود N دارد. با شدت کمبود لبه های برگچه ها شدت به رنگ خاکستری در می آید. سایز برگ، اندازه دانه و رشد ساقه کاهش می یابد. بهترین روش تشخیص، علائم بصری و تجزیه و تحلیل برگ است. کود دهی درخت گردو با پتاسیم نیازمند رویکرد مناسب است. پاسخگویی به نیاز های پتاسیم درخت گردو، بستگی به وسعت و بزرگی باغ گردو دارد.
تاثیر گوگرد بر روی درخت گردو: تشخیص کمبود گوگرد نیازمند آزمون خاک است. کود گوگرد بعنوان ماده مغذی ضروری برای رشد گیاه است. هر چند بعنوان ماده غذایی ثانویه بشمار آمده و همراه با اهن نیتروژن و پتاسیم استفاده می شود.
تاثیر آهن بر روی درخت گردو: در کمبود شدید کود آهن، رگ برگ ها زرد می شوند. برگ های جوان بسیار به کمبود آهن حساس بوده و در همان مراحل اولیه می توان علائم کمبود آهن را در آن ها مشاهده کرد. تاثیر آهن و گوگرد و نیترات و پتاس بر روی درخت گردو بستگی به منطقه جغرافیایی، شرایط آب و هوایی و میزان حاصلخیزی خاک دارد.
غرقابی ، چاله کود، قطره ای
طریقۀ استفاده :
۱۰ کیلوگرم از کود به همراه هزار لیتر آب در یک هکتار
دو نوع کود دهی برا ی درختان وجود دارد :
۱- پیشگیری (جلوگیری از فقر آهن)
۲- درمان (درمان فقر آهن)
برای هر درخت بالغ (پیشگیری) : ۲۰ گرم
برای هر درخت بالغ (درمان) : ۳۰ گرم
برای هر نهال : ۵ گرم
تغذیه خوب انگور نقش مهمی در تاکستان دارد. مواد مغذی خاک و انگور بایستی به طور مستمر مورد نظارت و نگهداری قرار گیرد و برای رسیدن به بهره وری مطلوب، رنگ بهتر و خوشه های متراکم تر نیازمند برنامه منظم خاک و بافت بهمراه نمونه برداری، تجزیه و تحلیل برای جلوگیری از کمبود مواد معدنی و ضروری در کود مناسب درخت انگور است. درشت مغذی ها مانند نیترژن، فسفر، پتاسیم و منیزم به مقدار نسبتا زیاد در درختان انگور استفاده می شوند. آهن، منگنز و روی اگر چه ضروری، اما در مقادیر کم مورد نیاز هستند. انواع مواد مغذی و کود مورد نیاز درخت انگور در طول فصل رشد استفاده می شود.
آهن 18 الی 20% , گوگرد 20% , نیترات 3% , پتاسیم 2٪ , منیزیم ، مواد آلی و معدنی 30%
درمان زردی درختان و فقر اهن
بالا رفتن عمل فتوسنتز
افزایش مواد آلی خاک
رشد سریع درختان
ضد آفات، ضد قارچ، ضد سفیدک، ضد شپشک و ...
تاثیر پتاسیم بر روی درخت انگور غیر قابل چشم پوشی است. چنانکه حفظ سطح پتاسیم کلید انگور سالم و میوه خوب است. انگور مقادیر زیادی از پتاسیم خاک را می زداید و در حقیقت، نیاز نسبتا بالا به پتاسیم (k) دارد. بخاطر داشته باشید انگور به کلرید حساس است و اگر خاک شور یا سطح کلرید بالا باشد تحت فشار قرار می گیرد. در کوددهی انگور انتخاب منبع پتاسیم که دارای کلرید کمتر باشد، می تواند به کاهش نمک و سمیت خاک کمک کند. همچنین استفاده از پتاسیم بدون کلرید که پایین ترین سطح نمک را دارد برای باروری درخت انگور بسیار عالی است.
با افزایش سن انگور و هر چه چیدن دانه از آن ها افزایش می یابد، نیاز بیشتری به پتاسیم پیدا می کند. نیازمند پتاسیم بیشتر برای رسیدن به درستی محصولات. نیاز به پتاسیم بسته به عوامل محیطی دارد. در برخی موارد نیاز به مکمل های پتاسیم بعنوان کود تقویتی انگور است.
بایستی آب کافی در خاک برای پتاسیم در دسترس ریشه وجود داشته باشد. پتاسیم بایستی بعنوان یک یون در آب خاک حل شود. خاک های خیلی خشک منجر به کمبود پتاسیم مانند دیگر مواد مغذی می شود. با اضافه کردن آب بیشتر، کشاورزان می تواند در دسترس بودن پتاسیم را افزایش دهند.
غرقابی ، چاله کود، محلول پاشی ، قطره ای
طریقۀ استفاده :
۱۰ کیلوگرم از کود به همراه هزار لیتر آب در یک هکتار
دو نوع کود دهی برا ی درختان وجود دارد :
۱- پیشگیری (جلوگیری از فقر آهن)
۲- درمان (درمان فقر آهن)
برای هر درخت بالغ (پیشگیری) : ۱۵ گرم
برای هر درخت بالغ (درمان) : ۲۰ گرم
برای هر نهال : ۵ گرم